Fizik tedavi nedir? İyileştirir mi?

Fizik tedavi nedir? İyileştirir mi?

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon uzmanlığı, adından da anlaşılacağı üzere iki farklı içerik taşır.

Bir kısmı fiziksel tıptır ve fizik ajanların kullanıldığı terapileri kapsar. Bir kısmı ise rehabilitasyondur ve pek çok farklı modalite kullanılarak kişinin engelliliğini ortadan kaldırmaya çalışır.

Fizik tedavi dendiğinde içinde elektrik akımları, ses ve lazer dalgaları, mikrodalgalar manyetik alanların kullanıldığı bir dünya vardır. Tarihi çok eskilere dayanır, faradik galvanik akımlar kullanılarak başlamış ve teknolojiyle birlikte bugün oldukça gelişmiştir.

Fizik tedavi uygulamaları, derin ısıtıcılar, yüzeyel ısıtıcılar ve elektroterapiyi içerir. Hepsi kendi başına olayı düzeltebildiği gibi, arkasından yapılacak rehabilitasyon işlemlerini kolaylaştırmak için de uygulanabilir.

Fizik tedavi ajanlarından biri olan Ultrasonu anlatarak, aslında neden fizik tedavi ajanları ile rehabilitasyonu birleştirmek gerekliliğine bir örnek vermek istiyorum.

Us cihazı elektrik dalgalarını, probunun ucundaki özel kristallerle (piezoelektrik özelliği olan kuvarts, baryum titonat gibi) ses dalgalarına çevirir ve sesin enerjisiyle tedavi edici özellikler gösterir. Bu dalgalar, normal ses dalgaları gibi doku içinde yayılma, yansıma özellikleri gösterir. Watt/cm’2 cinsinden enerji yoğunluğu ifade edilir. Isı etkisi, ısıtıcı olmayan etkisi, kavitasyon etkisi gibi özelliklerle farklı tedavi şekilleri sağlar. 

Isıtıcı etkileri ile, kanlanmada artma ve beslenmenin çoğalması; metabolizmayı hızlandırarak,enzimatik reaksiyonları arttırır ve kollajen sentezinde artma gibi etkileri olur; viskoelastik özelliklerde artma ile eklem çevresindeki bağ, tendon ve  kaslarda uzama ve germe egzersizlerinde kolaylık sağlar. Özellikle kontraktür gelişmiş (katılaşmış eklemlerde) belirgin rahatlama sağlar; kas spazmında azalma sağlar, ısının uygulandığı bölgede ağrıda azalma olur (Melzack ve Wall un kapı kontrol mekanizması ve endorfin salınımı ile açıklanır).

Bu mekanik etkileri ile romatizmal hastalıklar,dejeneratif eklem hastalıkları,travmalar ve hareketsizliğe bağlı yumuşak doku sertlikleri ve eklem kontraktürlerinde yaygın kullanılır. US özellikle eklem kapsüllerinde özel ısınma sağladığından ve protezlerde aşırı ısınma yapmadığından ve de derine ulaşabilme potansiyeli ile kalça osteoartrinde (kireçlenme, artroz) özellikle tercih edilebilir. 

Isıdan bağımsız olarak, kesikli çalıştırıldığı formlar özellikle akut travmalarda tercih edilir ve protein sentezi ve yara iyileşmesinde bu ısısal olmayan etkileri de gösterilmiştir.

Romatizmanın aktif olmadığı dönemlerde Ankilozan Spondilitde, deri deri altı skar doku tedavilerinde, yanık sonrası gibi ikincil konraktürlerde, kapsül ve ligaman kısalıklarında kollajendoku seçici olarak ısıtılabilmektedir. Dupuytren kontraktürü ( el ayası ve tendonlarda sertleşme), bursit ve tendinitlerin kronik aşamalarında kullanılabilir. Bası yaraları ve varise bağlı yaralarda yara çevresine uygulamada da yüz güldürücü sonuçlar alınmıştır.

Kırık sonrası hareketsizliğe bağlı gelişen aşırı sempatik uyarı ile giden Refleks Sempatik Distrofide de US ganglionlar üzerine uygulanarak iyileşmenin hızlanması sağlanabilmektedir.

Us gibi derin ısıtıcı olarak, kısa dalga cihazı, mikrodalga cihazı, lazer cihazları aynı etkilerle fizik tedavinin esas tedavi ajanlarıdır. Ve yukarıda anlatılan durumlarda ağrı ve fonksiyon kaybını düzeltmede kullanılması gereken ajanlardır. ( Tıbbi Rehabilitasyon ; Dr.Hasan Oğuz    Dr. Erbil Dursun dan alıntılanmıştır).