Diz Ağrıları

Diz eklemi, vücudun en geniş yüzeyli eklemidir. Uyluk (femur) ve kaval (tibia) kemikleri ile diz kapağı kemiği (patella) nin oluşturduğu eklemdir. Diz eklemi içinde iç ve dış tarafta iki adet menisküs denen yapı vardır. Menisküsler özel bir kıkırdaktan oluşan hareketli conta vazifesi gören yapılardır. Diz içinde dizin öne kaymasını engelleyen ön çapraz bağ ve arkaya kaymasını engelleyen arka çapraz bağ bulunur.

KİREÇLENME( DEJENERATİF EKLEM HASTALIĞI )

Kireçlenme yani artroz basitçe eklem kıkırdaklarının yıpranmasına bağlı oluşan bir durumdur Yıpranan kıkırdaklar incelir ve sert kemik yüzeyleri darbelere karşı korunmasız kalır. Zamanla eriyen ve incelen kıkırdak kemiklere aşırı yük gelmesine sebep olur. Bu aşırı yüklenme eklem kemiklerinde halk arasında kireçlenme, tıp dilinde osteofit denilen sivri kemik çıkıntılara neden olur. Bu yeni kemik çıkıntılar dizi oluşturan anatomik yapılar üzerinde basınç oluşturarak ağrıya neden olur.

Kireçlenme nedenleri:

1-Yaş: 30 lu yaşlardan sonra primer dediğimiz herhangi ikincil bir sebepe bağlı olmayan diz artrozu gelişebilir. Kişi yaşlandıkça artroz gelişme şansı da yaşa paralel olarak artar.

2-Genetik yatkınlık

3-Kilo: Dize binen mekanik yükü artırmaktadır. Bu artış çömelme ,merdiven inip çıkma gibi aktivitelerde çok daha fazla olmaktadır. Kişinin fazladan aldığı her kilo kat kat fazla olarak diz eklemi kıkırdaklarına yansımaktadır

4-Aşırı kullanma: Şoförlük, çiftçilik, profosyonel sporculuk gibi meslekler, eklem aşınmasını hızlandırarak kireçlenmeye sebebiyet verir. .Ev hanımları da yer silerken, temizlik yaparken dizleri üzerinde çalışmayı alışkanlık haline getirmişlerdir. Bu gibi işleri yaparken özellikle diz kapağı arkasındaki kıkırdakta mikrohasar oluşmaktadır. Bir de bağdaş kurarak yada dizi devamlı kalça altına alarak oturma alışkanlığı da dize zarar verebilmektedir

5-Diz yapısında çocukluktan varolan yada sonradan gelişen bozulma, travma ve diz ameliyatları

MENİSKÜS PROBLEMLERİ

Dizdeki ani burkulmalar, dönmeler esnasında menisküslerde yırtıklar oluşabilir. Genellikle sporcularda görülmekle birlikte ileri yaşta kireçlenmenin bir sonucu olarak da karşımıza sıklıkla çıkar.İç menisküs dışa göre daha sık hasarlanır, ön çapraz bağ yırtıkları da eşlik eder. Menisküs yırtığı hastada; dizde ağrı, takılma, merdiven inerken ağrı, çömelip kalkmada ağrı, bazen eklemde kilitlenme gibi şikayetler yapar.

İNFLAMATUVAR (ROMATİZMAL ) ARTRİTLER

Romatoit artrit de çift taraflı tutulum sıktır, ankilozan spondilit, sedef artriti, reaktif artritte tek taraflı tutulum gözlenir. Diğer pek çok romatizmal hastalıkta da diz eklem olarak sık tutlan bir bölgedir. Romatizmal artritlerde dizde şişlik kızarıklık ve ısı artışı gözlenir, sabah tutukluğu kireçlenmeye göre daha uzun sürer. Bu bulgular olduğunda diz de enfeksiyona bağlı ağrı da akla gelmelidir. Septik artritler genellikle kan yoluyla ekleme ulaşan bakterilerle oluşur.

ÖN DİZ AĞRILARI

Genellikle diz kapağı ile ilgili problemlerden gelişen durumlardır. :

Patellar tendinit , prepatellar bursit (hizmetçi dizi ), bağ hasarları ( travmaya bağlı ön çapraz bağ yırtığı) , kondromalazi patella ( patellofemoral ağrı sendr)

Patellar tendinit (Atlayıcı dizi ), daha çok genç sporcularda görülür; özellikle merdiven inip çıkma, koşma sırasında ağrıya neden olur.

Bursit, diz kapağının ön kısmında şişlikle belli olur. Sıklıkla tekrarlayan travma ( diz üstü çökerek temizlik yapılması gibi) ya bağlı gelişir.

Bağ hasarları: genellikle travma sonrası görülür, ilk 24 saatte büyük miktarda eklemde sıvı birikir, eklem içi hematom (kanlı sıvı) birikiminin en sık nedenidir. Hareket ağrı be sıvı birikimi nedeniyle çok kısıtlanmıştır.

KONDROMALAZİ PATELLA

Patellar kondromalazi, diz önü ağrısının eşlik ettiği patella arka yüzündeki kıkırdağın yumuşaması, saçaklanması veya ülserasyonu ile karakterize bir hastalıktır.Yirmi yaş sonrası sağlıklı bireylerin yaklaşık yarısında, 50 yaş sonrası ise hemen her bireyin patellar kıkırdağında yumuşama görülür.Genç bayan hastalarda daha sık görülür.Diz kapağının altında ve çevresinde ağrı ve çıtırtı vardır. Diz kapağında şişme görülebilir.Dizde boşalma olabilir Daha çok genç ve orta yaşlılarda görülür, hastalar İleri yaşlarda gonartrozun bir bileşeni olarak görülür. Uzun süre oturmalarda hasta diz çevresinde huzursuzlukla birlikte , dizin hareket ettirme isteği duyar, ( sinema belirtisi ). Eğer diz kapağı alttaki kemiğe doğru bastırılarak hareket ettirirse hasta şiddetli ağrı duyar.

POPLİTEAL KİST (BAKER KİSTİ)

Diz arkasındaki boşlukta oluşan kistlerdir.Genellikle diz eklemi ile ilişkili( bağlantılı ) kistlerdir. Hemen her zaman dizin arka iç kısmında yerleşiktirler. Diz tam açıkken şişlik ve ağrı belirgindir.genellikle takip edilir, şişlik büyüyüp eklem hareketini kısıtladığında boşaltılabilir veya cerrahi ye gönderilebilir.

TEDAVİ

Akut (yeni başlayan) ağrı ile gelen hastalarda , duruma göre sıcak veya soğuk uygulamalar, yüzeyel krem veya jeller, ağızdan parasetamol ve kortizon olmayan antienflamatuar ilaçlar başlanır ( brufen, voltaren vb).

Fizik tedavi ajanları özellikle osteoartritte (kireçlenme), yüzeyel ve derin ısıtıcılar ,TENS gibi ağrıya yönelik modaliteler şeklinde uygulanır. Hastalara ağrılı dönem sonrasında yaşam tarzı değişiklikleri, kilo kontrolü ,egzersiz, yük dağılımını kolaylaştıran baston kullanımı önerilir.

Eklem koruyucu ilaç dışı besin takviyeleri (glokozamin ve kondroitin, kollajen,msm) erken evre osteoartritte kıkırdak bozulmasını yavaşlatmak amacıyla verilebilir.Yine ileri olmayan evrelerde hyaluronik asit, PRP (kişinin kendi kanından elde edilen trombositen zengin plazma ) ve ozon gibi hücre yenileyici maddelerle yapılan eklem içi enjeksiyonlar hastalığın ilerlemesini önlemek amacıyla önerilir.
Eklem içi streoid enjeksiyonları ise çok ilerlemiş evre ve tıbbi olarak ameliyat olamayacak hastalara ve romatizmal hastalıklarda oluşan ödem, iltihabi sıvı boşaltıldıktan sonra tedavi amaçlı verilebilir